Geçmişten günümüze Taksim ve 1 Mayıs

1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, 1912 yılından itibaren, bazı dönemlerde tamamen yasaklanmış olmasına rağmen bugüne kadar kutlanmaya devam edildi. 1977 yılında Taksim Meydanı'nda gerçekleşen ve akıllarda 'Kanlı 1 Mayıs ' olarak kalan, olayların ardından ise Taksim 1 Mayıs kutlamaları için özellikle tercih edilen bir yer haline geldi.

1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü, 1912 yılından itibaren, bazı dönemlerde tamamen yasaklanmış olmasına rağmen bugüne kadar kutlanmaya devam edildi. 1977 yılında Taksim Meydanı'nda gerçekleşen ve akıllarda 'Kanlı 1 Mayıs ' olarak kalan, olayların ardından ise Taksim 1 Mayıs kutlamaları için özellikle tercih edilen bir yer haline geldi. Bunun ardından da izinli, izinsiz, resmi ya da gayrı resmi oluşu fark etmeden hemen hemen tüm 1 Mayıs kutlamalarının adresi Taksim Meydanı oldu.

Türkiye'de 1 Mayıs kutlamaları ilk defa 1912 yılında İstanbul'da yapıldı. İlk kez resmi olarak 1923 yılında kutlanan 1 Mayıs, 1925'te çıkan Takrir-i Sükun Yasası ile yasaklandı ve bu yasak uzun zaman geçerliliğini korudu. 1935 yılında yapılan yeni düzenlemelerle "Bahar ve Çiçek Bayramı" adı altında gerçekleşen 1 Mayıs kutlamalarının ardından, uzun yıllar sonra ilk defa geniş katılımlı 1 Mayıs kutlaması, 1977 yılında, İstanbul Taksim Meydanı'nda yapıldı. 1977'de Taksim Meydanı'nda yapılan kutlamalar sırasında çıkan olaylar nedeniyle, 34 kişinin hayatını kaybetmesi ve 136 kişinin yaralanması sonucu burada yaşanan olaylar akıllarda 'Kanlı 1Mayıs' olarak kaldı. 1977'deki olayların ardından 1 Mayıs, 1978′de yüz binlerce kişi tarafından yine Taksim Meydanı'nda kutlandı. Ancak kutlamalara yeniden yasak gelmesi uzun sürmedi ve Sıkıyönetim Komutanlığı, 1979'da, sadece Taksim Meydanı değil, genel olarak İstanbul'da miting yapılmasına izin vermedi ve hatta sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Zaman içerisinde yaşanan kötü olaylara ve yasaklara rağmen, özellikle Taksim Meydanı'nda olmak üzere İstanbul sokaklarında, korsan 1 Mayıs kutlamalarına izinsiz gösteriler şeklinde devam edildi. 1 Mayıs kutlamaları sırasında yaşanan kötü olaylar konusunda Taksim Meydanı ile benzer talihi paylaşan ve kutlama yapılaması konusunda yasak gelen bir diğer alan Kadıköy oldu. Ancak Kadıköy'ün yasağı uzun sürmedi.

Uzun yıllar boyunca yasakların koyulup kaldırıldığı 1 Mayıs kutlamaları, 2008 Nisan'ında, 'Emek ve Dayanışma Günü' olarak kutlanması TBMM tarafından kabul edildi. Sendikalar, Taksim'de kutlama yapılması konusunda hükümetle uzlaştı. Ancak Taksim Meydanı'nda kutlama yapma yasağının kalkması olayların çıkmasına engel olamadı ve sabah saatlerinden itibaren, Şişli, Osmanbey, Pangaltı, Nişantaşı, Okmeydanı, Dolapdere ve Kurtuluş'ta yine olaylar çıktı.

1 Mayıs'ın, 1981 yılından sonra tekrar resmi bayram olarak kabul edilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilen önergenin ardından, 2009 Nisan'ında gerçekleşti ancak kutlamaların Taksim'de yapılması yine yasaklar arasındaydı. 2013 yılında Taksim'i Yayalaştırma projesi adı altında 1 Mayısın Taksim'de kutlanılması yeniden yasaklandı. Buna rağmen bazı gruplar kutlamaları Taksim'de izinsiz olarak yapmak istemesi ve göstericilerin Taksim Meydanı'nda kalma konusunda ısrarı üzerine, polisin müdahalesi gerçekleşti, polis ve göstericiler arasında arbede yaşandı.

Bu yıl ise yapılacak 1 Mayıs kutlamaları için Taksim Meydanı yine yasaklı alanlar arasında. Bu nedenle akla gelen öncelikli ihtimaller, Taksim'de gerçekleşebilecek izinsiz gösteri ya da korsan kutlamalarla meydana gelebilecek bir kargaşa durumunda, Şişli ve civarındaki bölgelerde ulaşım ya da diğer kent dinamiklerinin ne ölçüde etkileneceği gibi sorular oluşturuyor.

Penbe Koç